$1.1. მარტივი პროცენტები

თანხის გაზრდა მარტივი საპროცენტო განაკვეთით

მარტივი პროცენტებით თანხის ზრდა ძირითადად ხორციელდება ხანმოკლე კრედიტების(ერთ წლამდე) გაცემისას, ან იმ შემთხვევაში, როდესაც სარგებელი (პროცენტი) არ შეიტანება სესხის თანხაში და მისი ანაზღაურება კრედიტორის მიერ ხორციელდება პერიოდულად.

შემოვიღოთ აღნიშვნები:

I _ პროცენტი სესხით სარგებლობის მთელი დროს განმავლობაში;

P _ სესხის თანხა;

S _ თანხა სესხით სარგებლობის ბოლოს;

_ საპროცენტო განაკვეთი;

 _ სესხით სარგებლობის დრო;

 _ სესხით სარგებლობის დღეთა რაოდენობა;

 _ კალენდარული დღეების რაოდენობა წელიწადში.

მაშინ, პროცენტი, სესხით სარგებლობის მთელი დროის განმავლობაში - , თანხა სესხით სარგებლობის ბოლოს - S  და სესხით სარგებლობის დრო - , გამოითვლება ფორმულებით:

,                                                                             1.1

,                                                                         1.2

.                                                                                  1.3

ამ გაანგარიშების დროს მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული:

·        დღეების რაოდენობა წელიწადში K არის 360 –   ჩვეულებრივი ან კომერციული პროცენტებისთვის და 365 ან 366 – ზუსტი პროცენტებისთვის;

·        თვეში დღეების რაოდენობა – საბაზო ვარიანტში. ნებისმიერი თვე შედგება 30 დღისაგან, ან მხედველობაში მიიღება თვეში დღეთა ზუსტი რაოდენობა;

·        ცვლადი საპროცენტო განაკვეთის არსებობა;

·        ნებისმიერი ცვლადი საპროცენტო განაკვეთის მოქმედების პერიოდი;

·        თანხების რეინვესტირების პირობები.

თანხების რეინვესტირება არის დროის გარკვეულ პერიოდში, მარტივი პროცენტებით თანხის მრავალჯერადი ზრდა[3].

[1]-ის თანახმად, რეინვესტირება არის საკუთარი ან უცხოური კაპიტალის განმეორებითი, დამატებითი დაბანდება ადრე დაბანდებული ინვესტიციების გაზრდის სახით მათგან მიღებული შემოსავლებისა და მოგების ხარჯზე.

რეინვენსტირების მთელი დროის განმავლობაში ზრდადი თანხა გამოიანგარიშება ფორმულით:

,                                     1.4

სადაც

რეინვესტირების განაკვეთია;

_ რეინვესტირების დროის ხანგრძლივობა.

თუ დარიცხვის პერიოდი და საპროცენტო განაკვეთი მუდმივია, მაშინ ზრდადი თანხა ასე გამოითვლება:

^,                                                                                                 1.5

სადაც   რეინვესტიციათა რაოდენობაა.

სამომხმარებლო კრედიტით სარგებლის ანაზღაურება და გაზრდა

ამისათვის გამოიყენება სარგებლის ერთჯერადი დარიცხვა სესხის თანხაზე. კერძოდ, სარგებელი ემატება სესხის თანხას. ამასთან, სესხის დაფარვა ხორციელდება ნაწილ-ნაწილ სესხით სარგებლობის მთელი დროის განმავლობაში და თანხა სესხის ბოლოს გამოითვლება ფორმულით:

.                                                                        1.6

ერთჯერადი გადასახადი კი გამოითვლება ფორმულით:

,                                                                              1.7

აქ  სესხის გაზრდილი თანხაა;

    _ სესხის საწყისი თანხა;

    _ ერთჯერადად გადასახდელი თანხა;

    _ ანაზღაურებათა რაოდენობა სესხით სარგებლობის პერიოდში;

   _ სესხით სარგებლობის დრო.

დისკონტირება მარტივი პროცენტების გათვალისწინებით

საპროცენტო განაკვეთის მიხედვით გამოიყენება ორნაირი დისკონტირება:

·        მათემატიკური;

·        კომერციული (საბანკო  აღრიცხვა).

მათემატიკური დისკონტირებისას გამოითვლება დისკონტის მამრავლი და დისკონტი (D) ვალის თანხიდან (შ) [3].

,                                                                       1.8

.                                                                              1.9

ამრიგად, დისკონტირება არის მომავალში ასანაზღაურებელი თანხის განსაზღვრის შებრუნებული ამოცანა – მომავალში ასანაზღაურებელი თანხის მიხედვით, გამოთვლილ იქნეს საწყისი თანხა იმ პირობით, რომ საწყის თანხაზე, გარკვეული პერიოდულობით, ხორციელდება დარიცხვა მუდმივი საპროცენტო განაკვეთით. დისკონტის მამრავლი  გვიჩვენებს, თუ მომავალში ასანაზღაურებელი თანხის რა ნაწილს წარმოადგენს საწყისი ღირებულება.

კომერციული დისკონტირებისას პროცენტის დარიცხვა მომავალში ასანაზღაურებელ თანხაზე ხორციელდება დისკონტირების განაკვეთით (დ) [3]. ამასთან:

,                                                                    1.10

,                                                                          1.11

აქ  დისკონტის მამრავლია.